Tsjernobil

Dinsdagmiddag - na de lessen op school - ben ik met een aantal Nederlanders naar de Tsjernobil-zone geweest. Ruim twee uur met de auto door de uitgestrekte vlakten en bossen van Oekraïne, naar de zone waar in 1986 een grote ramp plaatsvond in reactor 4 van de kerncentrale bij Tsjernobil. De zone waar ik geweest ben is nog zo'n 50 tot 60 kilometer verwijderd van de centrale. Voor een Hollander die verder gezond is dus - voor zover bekend - geen risico.

Ik ben er al vaker geweest. Het viel me op dat alles, wat wellicht logisch is, nog verder vervallen is dan eerder. Het blijkt echter dan niet alleen de tijd het verval veroorzaakt, maar ook de mensen die alles wat nog enige waarde heeft uit het gebied wegslepen. Het gebrek aan metaal heeft ervoor gezorgd dat de borden "Danger, Radiation" verdwenen zijn.

Wat me ook opviel was dat er veel meer mensen in het gebied zijn. Niet dat zij er wonen, maar ze verzamelen er bijvoorbeeld paddestoelen in het bos. Eerdere keren was er niemand te bekennen. Die paddestoelen zijn enorm radioactief en wie verzekert ons dat ze de volgende dag niet op de markt in Kiev of Zjitomir te koop zijn? En 't vervelende is dat je straling niet kunt zien, dus zonder speciale apparatuur kun je het niet meten. Toch maar opletten waar je wat op de markt koopt. In ieder geval niet meer bij al die mensen die hun "eigen" natuurproducten verkopen.

Er werd ons verteld dat de autoriteiten het gevaar van de straling ontkennen. Het zou weg zijn en mensen mogen weer in het gebied wonen. De patienten in de ziekenhuizen laten echter andere feiten zien. Het aantal mensen met kanker is enorm. Een gevolg van de straling. De ontkenning van het gevaar is niet nieuw. In 1986 zijn slechts vier plaatsen ge-evacueerd rond de centrale. In 1990 (!) volgde de evacuatie van nog zo'n 15 plaatsen, waar de gevolgen van de ramp duidelijk werden.

Helaas was oma Anastasia - naast ene Victor de enige die in (voormalige) plaatsje woont - niet thuis. Waarschijnlijk ook paddestoelen aan het oogsten. Het huis waar ze twee jaar geleden in woonde, is nu echt onbewoonbaar... geen dak meer te bekennen. Mensen uit de gemeente te Zjitomir hebben haar geholpen om een ander huis bewoonbaar te maken. Daar leeft ze nu van wat ze op het land verbouwt. Het meegebrachte fruit hebben we maar aan de deurklink gehangen.

Ondanks dat het inmiddels een behoorlijk vertrouwd beeld voor me is, ging ik toch weer vol indrukken terug naar Zjitomir. Misschien wel het meest vanwege de leugens die zoveel mensen toen (sinds 1986) en nu in het ongeluk storten.